Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9 diễn ra chiều 05/10, vấn đề lạm thu trong trường học tiếp tục thu hút sự quan tâm. Dù đã có nhiều văn bản chỉ đạo, nhưng tình trạng "xã hội hóa tự nguyện biến tướng thành bắt buộc" vẫn tái diễn ở nhiều nơi.
Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng trả lời câu hỏi về vấn đề lạm thu - Ảnh: VGP
Trả lời câu hỏi về biện pháp xử lý, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng cho biết Bộ đã ban hành văn bản số 5542 ngày 12/09/2025, gửi tới các bộ, ngành, địa phương và các cơ sở giáo dục nhằm siết chặt thực hiện chính sách học phí, miễn giảm học phí và các khoản thu trong năm học 2025-2026.
Theo ông Dũng, Bộ GD&ĐT đã đề ra 9 nhóm giải pháp nhằm chấn chỉnh dứt điểm tình trạng lạm thu, bao gồm cả biện pháp ngắn hạn và dài hạn. Trong đó, yêu cầu các cấp, các ngành thực hiện nghiêm quy định về học phí, miễn giảm, hỗ trợ học phí theo Nghị định 238 ngày 03/09/2025 của Chính phủ; đồng thời nghiêm cấm các cơ sở giáo dục tự đặt ra khoản thu trái thẩm quyền.
Các khoản thu dịch vụ, vận động xã hội hóa phải có sự phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền; việc niêm yết, công khai giá vật tư, thiết bị, sách giáo khoa phải được thực hiện minh bạch. Bộ cũng yêu cầu các trường không gộp nhiều khoản thu, không thu trước nhiều kỳ và không lợi dụng danh nghĩa Ban đại diện cha mẹ học sinh để thu trái quy định.
Cùng với đó, Bộ GD&ĐT sẽ rà soát lại toàn bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh, bổ sung, đảm bảo quyền lợi người học. Công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm vi phạm sẽ được tăng cường; đồng thời Bộ kiến nghị Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội giám sát thường xuyên, yêu cầu chính quyền địa phương thanh tra và chấn chỉnh ngay tại cơ sở giáo dục.
Chuẩn bị đề án sắp xếp hệ thống đại học và -giáo dục nghề nghiệp
Liên quan đến chủ trương sắp xếp lại mạng lưới cơ sở giáo dục, Thứ trưởng Lê Tấn Dũng cho biết Bộ GD&ĐT đang triển khai Đề án tổ chức lại hệ thống đại học và giáo dục nghề nghiệp, thực hiện theo Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị ngày 22/08/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Đây là chủ trương lớn của Đảng, nên việc thực hiện phải "thận trọng nhưng quyết liệt, khoa học và bài bản", ông Dũng nhấn mạnh. Việc sắp xếp này ảnh hưởng đến tâm tư nhiều phía, song được xác định là bước đi cần thiết để tái cấu trúc hệ thống đào tạo, gắn chặt hơn với nhu cầu thực tiễn của nền kinh tế.
Bộ GD&ĐT được giao xây dựng hai đề án lớn: (1) sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục đại học và nghề nghiệp; (2) chuyển một số cơ sở giáo dục, giáo dục nghề nghiệp về địa phương. Dự kiến, hai đề án này sẽ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2026 để triển khai.
Theo định hướng, việc sắp xếp mạng lưới đào tạo sẽ dựa trên bốn cơ sở chính: Nghị quyết của Đảng và Chính phủ; chiến lược phát triển giáo dục đại học - nghề nghiệp; quy hoạch mạng lưới cơ sở đào tạo đã được phê duyệt; và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của từng vùng.
Bộ cũng xác định các nguyên tắc và tiêu chí rõ ràng để đảm bảo công khai, minh bạch, tránh tình trạng "xin - cho" hay tiêu cực trong quá trình thực hiện. Đề án sẽ được xin ý kiến rộng rãi từ các bộ, ngành, chuyên gia và chính các trường đại học, cao đẳng nhằm đạt được sự đồng thuận cao nhất.
Thứ trưởng Lê Tấn Dũng khẳng định, khi đề án được phê duyệt, Bộ GD&ĐT sẽ công khai toàn bộ thông tin và cung cấp dữ liệu đầy đủ tới các cơ quan báo chí. Bộ cũng lưu ý, những thông tin lan truyền gần đây trên mạng xã hội không phải do Bộ cung cấp, và đề nghị các tổ chức, cá nhân không chia sẻ khi thông tin chưa được kiểm chứng.
Tùng Phong
